Raak jij snel overprikkeld? Ben je overgevoelig voor licht en geluid? In deze blog lees je hoe dat komt en wat je eraan kunt doen.
Prikkels
Veel mensen met aanhoudende lichamelijke klachten, bijv. na een hersenschudding, whiplash of burn-out, hebben last van een overgevoeligheid voor prikkels. Met name voor externe prikkels zoals licht en geluid.
Wat zijn prikkels eigenlijk? Prikkels zijn stukjes informatie. Die kunnen komen van buitenaf, dus via je zintuigen (wat je ziet, hoort, voelt, proeft en ruikt) of van binnenuit (wat je denkt en wat je voelt in je lijf).
Je brein als prikkelfilter
Normaal filtert je brein al die binnenkomende prikkels, want niet alles is even belangrijk. Dit gebeurt op verschillende niveaus: in je hersenstam, in de thalamus en in de hersenschors. Hier worden irrelevante prikkels onderdrukt. Deze bereiken niet je bewustzijn. Dit zorgt ervoor dat wanneer je bijv. in een drukke omgeving met iemand staat te praten, je niet alles hoort wat er om je heen gebeurt, zodat je je kunt focussen op het gesprek.
Als deze functie van je brein om onbelangrijke prikkels te dempen verstoord is geraakt, kun je sneller overprikkeld raken. Je voelt je overspoeld en kunt last krijgen van klachten als hoofdpijn, duizeligheid, prikkelbaarheid, moeite met concentreren, vermoeidheid en misselijkheid. Hiervan herstellen kan een behoorlijke tijd in beslag nemen. Dit kan alledaagse bezigheden, zoals werken, boodschappen doen, lezen en tv kijken bemoeilijken.
Use it or lose it
Wat veel mensen die hier last van hebben doen, is zich terugtrekken en prikkelrijke situaties uit de weg gaan. Hoewel dit heel begrijpelijk is, is dit op de lange termijn niet handig. Want als je drukke plekken vermijdt of continu met een zonnebril en/of oordoppen gaat rondlopen, is de kans groot dat dit juist de overgevoeligheid versterkt. Hierbij geldt namelijk het ‘use it or lose it’ principe: de filterfunctie van je brein neemt af naarmate er minder een beroep op gedaan wordt. Bovendien bestaat het risico dat je in een isolement terecht komt doordat je sociale situaties steeds meer uit de weg gaat.
Als je de prikkeldempende functie van je brein wilt verbeteren, zul je ‘m dus moeten trainen en dat doe je juist door jezelf bloot te stellen aan prikkels. Maar: wel met mate en stapsgewijs.
je brein trainen
Hoe doe je dat? Allereerst ga je onderzoeken wat bij jou zorgt voor overprikkeling (wat voor soort prikkels, wat voor situaties, na hoeveel tijd) en wat bij jou de eerste tekenen van overprikkeling zijn. Vervolgens kijk je wat nog net haalbaar is en ga je vanaf dat punt langzaam opbouwen.
Als jij bijv. 10 minuten tv kunt kijken zonder daar last van te krijgen, ga dan niet meteen een film van 2 uur kijken, maar begin met elke dag 10 minuten een serie kijken en bouw dat langzaam uit met 1 minuut per dag erbij.
Ben je toch overprikkeld geraakt? Zoek dan een rustige omgeving op. Het kan helpen een ademhalingsoefening of meditatie te doen. Sommige mensen hebben baat bij een verzwaringsdeken of spijkermat.
Ben je binnen een redelijke termijn hersteld? Dan ga je rustig verder met opbouwen. Zo niet, dan neem je wat gas terug en verlaag je het tempo van het opbouwen. Vind je dit lastig, zoek dan vooral hulp van een professional om je hierin te begeleiden.